موانع اصلی توسعه ی روابط عمومی ها در کشورهای در حال توسعه از جناب علامه دکتر موسی الرضا طایفی اردبیل

 شاخصه های مهم تأثیر گذار در سد راه شکل گیری تخصصی و کارآمد روابط عمومی ها در کشورهای در حال توسعه که درگیر دوره ی گذار اجتماعی- فرهنگی اند، وجود دارد. این شاخصه ها به طور مستقیم یا فرضی، با تجزیه ای عقلایی؛ از عوامل اصلی عدم توسعه ی مطلوبروابط عمومی ها محسوب می شوند.

عدم دستیابی به توسعه ای معتبر در ارگان روابط عمومی های موجود در سازمان های مختلف ساختارهای گوناگون ساخت کلی اجتماع انواع تعاملات و ارتباطات مفروض در روند نیل به توسعه ی دارای تعریف بومی را دچار چالش های عمیق می سازد و موانع اصلی نیل به انواع توسعه دراین جوامع می شود. عدم توسعه ی مناسب روابط عمومی ها با دقّت در ظرفیت ها، ویژگی ها و اهداف کلی جامعه بسیاری از مناسبات معیّن را برای به عمل آوری حرکت مناسب متصّور جوامع را در راستای نیل به منافع عمومی و اهداف کلی جامعه از عملکرد و کارکرد مناسب بازمی دارد و این امر واپس زدگی را در انواع مشارکت های اجتماعی که عامل اصلی بقای جوامع در حوزه ی فرهنگ و تمدن و اجتماع است، منجر می شود.

شناخت نسبی علمی از انواع شاخصه های سد راه توسعه ی روابط عمومی ها می تواند راهکارهای مناسب را برای حل نقیصه های برآمده از این عدم توسعه به دست دهد وفرصت های مقتضی را برای دستیابی به توسعه ی بومی تعریف از طریق عملکرد سازمان های ساختارهای ساخت کلی اجتماع تحت تأثیر عملکرد و کارکرد صحیح و تخصصی ارگان روابط عمومی هایی که بهسازی تعاملات و ارتباطات را برای ایجاد کارکرد بهینه سازمان ها در حوزه ی عمل ونظر دارند ایجاد کند.

- یکی از موانع اصلی توسعه روابط عمومی ها در کشورهای در حال توسعه را می توان در رخداد انواعپارادوکس های گوناگون درسطوح مختلف جامعه و در عرصه های گوناگون دانست. پارادوکس یا دوالیسم را می توان تضاد درونی و باوری افراد یا اجزای تشکیل دهنده ی فرهنگ و اجتماع در موضوعات مختلف حین مواجهه با آن ها در حوزه ی دواری و عمل دانست.

یکی از اشکال بسیار مهم پارادوکس های موجود درجوامعپارادوکس های دریافتی است. پارادوکس دریافتی نوعی از پارادوکس در منبع معنی دریافت پیام های ارتباطی موجود درسطح جامعه توسط فرد یا افراد است که با این پارادوکس یاد شده افراد با منبع معانی متفاوت از مفاهیم و موضوعات هنگام دریافت مفهوم یا موضوع درارتباطات معانی دو گانه یا چندگانه ی متفاوت را از آن موضوع به ذهن خود و به تبع آن اذهان عمومی موجود در جامعه انتقال می دهند. پارادوکس دریافتی به دلیل تعابیر مختلف از مفاهیم توسط رسانه های ارتباط جمعی فاقد دانش تخصصی در انواع آنالیزها، مدیریت ناکارآمد تکنولوژی های مختلف انتقال دهنده ی پیام، مدیریت ناکارآمد فرهنگ در تعریف و بستر آفرینی و انتقال دانش توسط آموزه های فرهنگی، بحران های دارای آنالیزهای دوگانه ی علمی و فهم متعارفی، شوک های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی که از وضعیت مطلوب و وضعیت ویژه؛ شناخت های دو گانه و چند گانه ارایه می دهند و یا از عواملی از این دست شکل می گیرد. انواع پارادوکس های شناختی در عبارتی ساده تر از شناخت های جدّی دارای تعریف متضاد نسبت به مفهوم ها و موضوع های گوناگون که در منبع معنی دریافتی ذهن هر فرد وجود دارد، رخ می دهد. این پارادوکس عدم اطمینان و عدم اعتماد را به واقعیت های ملحوظ در جامعه در سطح جامعه مابین افراد کاهش می دهد و سبب بروز انواع بد گمانی های اپبومیک می شود. این بدگمانی های اپیدمیکدر عملکرد روابط عمومی ها در حوزه ی تعریف و بسط و گسترش مطلوب تعاملات و ارتباطات و شرح و توضیح مناسبات در خدمت اهداف سازمانی درروند مسیرکلی اهداف جامعه تأثیرات منفی و بازدارنده ی عظیمی ایجاد می کند و به تبع آن روابط عمومی ها در گسترش حوزه ی نفوذ و عمل خود با دانش تخصصی باز می مانند.

برای گذاراین پارادوکس نظم بخشی به معانی مفهوم ها و موضوعات در ارایه و انتقال پیام توسط مدیریت فرهنگ، مدیریت رسانه های ارتباط جمعی و روابط عمومی ها با به خدمت گیری انواع تکنولوژی ها و مدیریت های در خدمتشان امری ضروری و مهم می نمایاند.

پارادوکس فهمی تابعی از پارادوکس دریافتی است بدین معنا که افراد دردریافت و آنالیز وفهم موضوعات به دلایل مهم گوناگونی دچار پارادوکس می شوند. تفاوت پارادوکس دریافتی و فهم در شاخصه های اثر گذار برآنها و میزان وسعت افزایی پارادوکس هاست. پارادوکس دریافتی از عوامل مختلف موجود در اجتماع بروز می کنند ولی پارادوکس فهمی خود تابعی از عوامل مختلف موجود در اجتماع و فرآیند اجتماعی شدن فرد است.

پارادوکس فهمی افراد با دقت یا عدم دقّت در منافع فردی و عمومی وتلاش یا عدم تلاش در آنالیز معانی به نفع اجتماع حاصل می شود. در پارادوکس فهمی بیشتر از آن که عوامل بیرونی اثرگذار باشند، شخصیت اجتماعی، منافع و زاویه ی گیری خود در تصمیم و عمل در برابر مفاهیم و موضوعات اجتماعی؛ دو گانگی ایجاد می کند. پارادوکس فهمی تحت تأثیر متغیّر موقعیت افراد به آن ها اجازه ی بهره گیری از معانی چند گانه از مفاهیم و موضوعات به دست می دهد فرد با دقت در منفعت خود سعی درنیل به هدف براساس تعریف گزینشی خود از مفهوم و یا موضوع می کند.

پارادوکس شخصیتی برآیند معیّنی از پارادوکس دریافت و فهم است. پارادوکس شخصیتی که بیشتر تحت تأثیر آموزه های مستترِ دریافت فرهنگ است به فرد امکان ایجاد و جهت گیری گوناگون را در مفاهیم و موضوعات از جمله تعاملات و ارتباطات می دهد. فرد تحت تأثیر پارادوکس شخصیتی- رفتاری با آنالیز پیام ها با تکیه بر فهم متعارف عام موجود در جامعه در جامعه یا خرده دانش هایمختلف رفتارغیر قابل پیش بینی را نسبت به موضوعات می دهد این موضوع جهت گیری مناسب روابط عمومی ها را در فهم و آنالیز، تعریف و طراحی و اجرای انواع تعاملات و ارتباطات مناسبات سخت می سازد.

علیت اصلی پارادوکس های موجود در جوامع یا عاملیتی فرهنگی دارد و یا عاملیتی اجتماعی و به هر ترتیب هر دو ساخت و ساحت تحت تأثیر آموزه ها و آموزش های دیده شده دراجزاء و عناصر یا سازمان و نهادها این پارادوکس ها را ایجاد می کنند. تحقق وضعیت آموزشی مناسب می تواند انواع پارادوکس ها را کاهش دهد.

تغییر فرم، شکل و محتوای انواع آموزه ها و آموزش ها و بروز بعضی تعاریف متضاد از مفاهیم در انواع آموزشی همگام با ضعف های متفاوت ابعاد سخت افزاری، نرم افزاری و مغز افزاری در خدمت انواع آموزش های رسمی و غیررسمی به دلیل تغییر دوره ی اجتماعی و قرار گیری در دوره ی گذار و انتقال ناهمگون چند تعریف ازیک مفهوم به گونه های متضّاد و نا همخوانا سبب بروز انواع پارادوکس ها می شود. پس می توان ضعف آموزش های رسمی و غیررسمی و نیز تضاد آموزه های مستتر در اجزا و عناصر فرهنگی را نیز از علل عدم تحقق توسعه در ابعاد مختلف جامعه ها ی در حال توسعه دانست.

اصلاح سیستم آموزشی و نظم بخشی مناسب به پیام های انتقالی از طریق آن می تواند فضای ایجاد پارادوکس ها را از بین ببرد و وضعیت مناسبی را برای کارکرد ارگان هایمختلف به وجود آورد. روابط عمومی ها هم از این حیث به انتفاع های مناسب دست می یابند. برای اصلاح سیستم آموزشی دقت در تولید علم یا بومی سازی انواع علوم در حوزه ی عملیات، ایجاد مناسبات معیّن در آموزش ها، تعریف و ایجاد آموزه های مناسب تأثیر گذار در انتقال و دریافت مفاهیم؛ تحت تأثیر مدیریت کارآمد و مناسب فرهنگ، بهره مندی مناسب از تکنولوژی های در خدمت و ایجاد و مدیریت مناسب بر آن ها و توسعه تعاملات تأثیر گذار بر گسترش علم و دانش علم و دانش همراه با بهره مندی از منابع و امکانات موجود و ممکن بسیار مفید خواهد بود.

برای رفع نقیصه های آموزشی و حفظ پارادوکس های متابعت کننده و منبعث از آموزه ها و آموزش ها تقویت اقتصاد فرهنگ امری لازم و مهم است. به عبارتی می توان گفت که ضعف اقتصاد فرهنگ در ضعف ارگان های دارای تعامل مستقیم با فرهنگ منجمله روابط عمومی ها اثر فراوان دارد. اقتصاد فرهنگ به دلایل مختلف در جوامع در حال توسعه دچار ضعف یا ناکارآیی است. ضعف دانش تخصصی در مدیریت فرهنگ و ارگان های مرتبط، عدم توجه جدی به مقوله ی اقتصاد فرهنگ را فراهم آورد. و از سویی ناهماهنگی های تأثیر گذار بر کارکرد ساختارهای، خود در ناکارآمدی و یا ضعف اقتصاد فرهنگ بسیار مؤثر است. عدم توان جذب مناسب منابع و امکانات در حوزه ی فرهنگ و یا بهره مندی صحیح از سرمایه های گوناگون دارای قابلیت انباشت در ساحت فرهنگ یا فعالیت های فرهنگی همراه با تأثیرات دوره ی گذار بر عناصر و اجزای فاخر دارای شناسه ی معتبر و کارآ، در تضعیف اقتصاد فرهنگ مؤثر است. همراه با این عوامل دقت در دریافت سودها و منافع آنی از سایر ساختارها نیز در این امر تأثیر مهم و نقش آفرینی دارد.

پیامد عمده ی ضعف اقتصاد فرهنگ به طور طبیعی؛ عدم دریافت یا ضعف حوزه های مختلف مرتبط  یا در اختیار؛از جمله ضعف مدیریت تکنولوژیک درخدمت فرهنگ و مدیریت فرهنگ وارگان های مرتبط مانند روابط عمومی ها و رسانه های ارتباط جمعی است.

دریافت و بهره مندی مناسب از انواع تکنولوژی ها و مدیریت مؤثر و غالب بر آن ها هزینه بر است و برای تأمین هزینه های آن کارکرد معتبر و اثر گذار اقتصاد فرهنگ مهم می نمایاند و به طور دقیق تر از آنجایی که اقتصاد فرهنگ در جوامع در حال توسعه ضعیف است، مدیریت های تکنولوژی در اختیار آن ها نیز در ابعاد گوناگون با ضعف رو در روست و این ضعف عدم توسعه ی روابط عمومی ها را به عنوان ارگان مؤثر در تعریف و بسط و گسترش تعاملات و ارتباطات سازمانی به همراه دارد.

ضعف تکنولوژی ها در خدمت مدیریت فرهنگ به تضعیفانواع آموزش های مرتبط با اجتماعی شدن انسان درجنبه های رسمی و غیر رسمی ختم می شود. ضعف آموزش های مهارت اجتماعی و تغییر الگوهای آموزش سنتی به نوین و عدم بهره مندی از الگوها علیرغم خواست ذاتی جامعه برای فهم ازاین طریق سد راه عظیمی بر توسعه ی روابط عمومی ها محسوب می شوند. ضعف تکنولوژی های یاد شده و ارتباط عمیق آن در مانایی و گسترش پارادوکس های موجود در سطح جامعه همراه با تأثیر آن در فزونی خرده دانش ها به جای دانش تخصصی و یا دانش عمومی و کاهش سطح دریافت های موجود در سطح متعارف فهم عام جامعه از دلایل اصلی عدم دستیابی توسعه ی دارای تعریف بومی محوراست و بدیهی است که روابط عمومی ها نیز از این عدم رهیافت به توسعه دچار تضرر می شوند. پر واضح است که برای دریافت و مدیریت مناسب تکنولوژی های در خدمت فرهنگ پذیرش و امکان دریافت آن از سوی جامعه و افراد و تحت تعالیم فرهنگ امری لازم است. مقابله با ورود و فعالیت انواع تکنولوژی ها به خاطر تغییر فرم های زندگی، در بیشتر اوقات در کشورهای در حال توسعه ی درگیر دوره ی گذار، از  اقبال عام برای ظهور آن می کاهد و از این رو برای فراهم آوری امکان بسط و گسترش این تکنولوژی ها در سطح جامعه دقت های لازم مدیریت فرهنگی برای نهادینه سازی پذیرش ضرورت انواع پویایی های متناسب در سطح جامعه از سوی افراد جامعه امری مهم می نمایاند.

ضعف در آموزش مهارت های اجتماعی سبب بروز کج فهمی هایی در مطالبات می شود. کج فهمی های افراد جامعه در مطالبات گوناگون ناشی ازضعف انواع آموزه های مستتر درفرهنگ و گونه های متفاوت آموزشی دارای شاکله های تعریفی مستقیم و غیر مستقیم از آموزش نیز از دلایلسد راه توسعه های سطوح گوناگون جامعه از جمله ارگان های در خدمت بهسازی تعاملات و ارتباطات است، چرا که افراد به دلیل کج فهمی از موضوع مطالبات در برابری با تعاریف مفروض از مطالبات، توقعات، انتظارات و اهداف جامعه بر می آیند.

کج فهمی درمطالبات افراد را از همراهی در مشارکت های مختلف در راستای اهداف کلی جامعه و منافع عمومی باز می دارد و نیز روش دریافت مطالبات را نیز از اصول دارایمنطق عقلایی به منطق احساسی نزدیک می سازد. روابط عمومی های سازمان های مختلف ساختارهای گوناگون ساخت کلی اجتماع درشرایط وجود این کج فهمی به دلیل بروز رفتارهای غیر قابل پیش بینی از تنظیم و اجرای برنامه های مناسب بهسازی تعاملات و ارتباطات باز می مانند و توسعه ی مورد نیاز روابط عمومی ها دچار جالش های اساسی می شود. برای رفع کج فهمی ها تقویت انواعمهارت های اجتماعی، رفع پارادوکس های مختلف وتقویت سیستم آموزشی و آموزه های مستتر در اجزا و عناصر فرهنگ امر لازم می نمایاند.

یکی دیگر از موانع توسعه ی روابط عمومی ها در جوامع درحال توسعه را می توان تضعیف انواع نظارت های اجتماعی به ویژه نظارت اجتماعی درونی دانست. نظارت اجتماعی در هردو بُعد درونی و بیرونی با تعاریف مستقیم و غیر مستقیم از نظارت و کنترل تحت تأثیر عوامل مختلفی چون وجود انواع آموزش مهارت های اجتماعی، ضعف ساختارهای مناسب تأمین نیازهای عام جامعه، تقسیم نا عادلانه ی ثروت و منابع و امکانات مختلف، ضعف مدیریت فرهنگ، ضعف و بیماری ساختار اداری و هرج و مرج های موجود در اجتماع به خاطر حاکمیت خواست های  فردی وگروهی به جای منافع عمومی در صورت کلی اجتماع است. این عوامل افراد را از من اجتماعی خود دور ساخته و به من فردی آن ها وبرآوری نیاز من مذکور نزدیک می سازند و انواع خود کنترلی ها و نظارت ها در تعاملات و روابط تضعیف می شود و یا تا حد زیادی به زوالنزدیک تر می شود.

عدم وجود نظارت اجتماعی مناسب، به ویژه نظارت اجتماعی درونی تعاملات و ارتباطات مختلف افراد را با هم دچار مشکلات عدیده می سازد و نظم های سیستماتیکمترتّب در این حوزه را زیر سوال می برد و روابط عمومی ها نیز به عنوان ارگان های بر آورنده تعاملات و ارتباطات بخش عمده ای از جامعه به رهیافت توسعه ای مناسب دست نمی یابند. این امر تاحد زیادی از روابط عمومی ها؛مرکزی برای توجیه رفتارسازمانی می سازد و جوامع را از داشتن ارگان فعال دارای نقش اثر گذار در خدمت جامعه محروم می سازد.

ضعف ساختار اداری ناشی از دوره ی گذار و ضعف دانش تخصصی مناسب برای عاملیت ساختار اداری همراه با عدم وجود مهارت های اجتماعی لازم در این حوزه و توجه افراد به منافع فردی و گروهی به جای منافع عمومی و اهداف کلی جامعه نیز یکی دیگر از موانع مهم عدم رهیافتروابط عمومی های کشورهای درحال توسعه به روابط عمومی های دارای تعاریف نظری و عملیاتی تخصص محورمحسوب می شوند و امکان توسعه های مطلوب را از آن ها می گیرد. ضعف ساختار اداری و عدم توجه به ایجاد اصلاحات مناسب در حوزه ی ساختار اداری روابط عمومی ها را دارای فرم و محتوایی فاقد اعتبار و وجاهت می سازد و جایگاه آن ها را تا حد یک مرکز پیام یا مرکز توجیه وظایف گروه حاکم برادارت کاهش می دهد.

دقت دراصلاح های ساختار اداری مورد نیاز و بهره مندی از دانش های تخصصی و تکنولوژی های مناسب در خدمتنظام بوکراتیک مناسب با کارکرد اداری موجود می تواند این ضعف را همراه با تقویت جنبه های دیگر اثرگذار مانند؛ تقویت آموزه های فرهنگی، افزایش مشارکت های اجتماعی، افزایش ثروت ملّی در حوزه های مختلف ثروت و سرمایه، تا حد زیادی کاهش دهد و روابط عمومی ها را به توسعه های دلخواه هم مسیر با نقش آفرینی های تخصصی نزدیک تر سازد.

ضعف ساختار ادار ی و ضعف مدیریت فرهنگ در آموزه ها و وضعیت های بر آمده از آن مانند وضعیت توجه به منافع فردی و گروهی، پارادوکس ها و وضعیت هایی از این دست سبب می شود که توجه و عنایت جامعه به شایسته سالاری تا حد زیادی کاهش یابد و روابط سالاری جای آن را بگیرد، این امر نیز استقلال و توان تخصصی فعالیت های روابط عمومی ها را دچار چالش می گرداند. شایسته سالاری پرداخت به مناسبات و جایگاه و دستیابی افراد با توجه شایستگی های مختلف به موقعیت ها و پایگاه های اجتماعی است که در وضعیت های نامطلوب عملکرد فرهنگ و ساختارهای اجتماع و ترتّب روابط دارای تعریف بیمارگونه؛ نمود پیدا نمی کند. شایسته سالاری می تواند فضای مناسبی را برای عمل متخصصانه و متعهدانه در حوزه های مختلف عملیاتی جامعه ایجاد کند. عدم وجود شایسته سالاری و جایگزینی رابطه مداری فارغ از دقت به توان و دقت به شایستگی های ناشی از تخصص ها و تعهدات بر آمده از تخصص ها؛ تعاملات حوزه های مناسب و ارگان های تسریع بخش تعاملات و ارتباطات را نیز در اختیار افرادی که به منافع گروهی و فردی بیشتر از منافع عمومی و اهداف کلی جامعه توجه و دقت دارند؛ قرار می دهد و روابط عمومی ها از توسعه ی مطلوب باز می مانندو حتّا با احتمال عملیات تخصصی نیز به مرکز و مرجع توجیه عملیات مدیریت غالب بر سازمان تبدیل می شود.

.

این وضعیت بیمار گونه، خود سبب دامن زدن به بدگمانی ها و بدبینی ها می شود و در حوزه ی ساختار سیاسی- اجتماعی جامعه به جای دقت در منطق سیاسی خاص،رمانتیسم سیاسی حکمفرما می شود. رمانتیسم سیاسی تصمیم گیری های احساسی را در مسیر نیل به اهداف گروهی قوّت می دهد و خود همین امر سبب بروز وضعیت نامتعادل در تعاملات و روابط بین ساختاری و بین جوامع می شود و روابط عمومی ها نیز تحت تأثیر وجود چنین شرایطی از عمل متخصصانه و توانمند به نقش ها و وظایف باز می مانند.

فرم غالب حاضر یاد شده در جوامع در حال توسعه سبب عدم همراهی افکار عمومی می شود و عدم همراهی افکارعمومی با خواست های مترتّب درسازمان ها جهت نیل به اهداف مفروض سازمانی در راستای اهداف کلی جامعه و منافع عمومی بروز مناسب تعاملات و ارتباطات را ناممکن می سازد و روابط عمومی ها در حوزه ی عمل از عملیات مناسب عاجز می شوند. همراهی افکار عمومی ها با سازمان ها در راستای نیل سازمان ها به اهداف مفروضدر مسیر کلی اهداف جامعه و خواست و منافع عمومی امری است که روابط عمومی ها به عنوان وظیفه ی ذاتی برعهده دارند، چرا که همراهی افکار عمومی با فرض مثبتبه عملیات مختلف مربوط به سازمان ها می تواند سطح و حجم و کیفیت تعاملات و ارتباطات را بهبود بخشد و به تبع آن به افزایش انواع مشارکت های اجتماعی و ثمرات برآمده از آن ختم شود.

عدم همراهی افکار عمومی و وجود شاخصه های تغییرآفرین در فرهنگ و اجتماع و قرار گیری جوامع در حال توسعه در دوره ی گذار اجتماعی و فرهنگی سبب بروز تغییر رویه ی تعاملات افراد وساختارها به همراه عدم انطباق فهم از تعاملات و ارتباطات در حوزه ی نظر و عملمی شود و این عدم انطباق فهم از تعاملات و ارتباطات درحوزه ی عمل و نظر و دریافت های احتمالی از تضّاد رویه های تعاملات و ارتباطات با اهداف کلی جامعه توسط افراد جامعه عدم اطمینان و عدم اعتماد افراد به فعالیت های مترتب ارگان ها ی تعریف شده در سطح جامعه ها به ویژه روابط عمومی ها را سبب می شود.

تغییر رویه ی تعاملات افراد وساختارها تحت تأثیر پارادوکس های ناشی از قرار گیری مقوله ی مربوط به انواع آموزش ها در دوره ی گذارفرهنگ و اجتماع وتغییر فرم ومحتوای ابزار در خدمت برآوری این تعاملات و ارتباطات به وجود می آید و این امر آفت بزرگی در راه توسعه یافتگی سیستم های روابط عمومی ها در جوامع درحال توسعه است.

تغییر رویه ی تعاملات افراد و ساختارها همراه با مقابله های فرهنگی وابستگان فرهنگ دارای عملیات سنتی تر ومقاومت سطوح مختلف جامعه در طیف های زمانی معیّن و در حدّها و اندازه های متفاوت در برابر انواع پویایی های فرهنگی- اجتماعی نیزیکی از دلایل تأخیر یا عدم رهیافتبه توسعه یافتگی ارگان های متفاوت مانند روابط عمومی هاست. مقاومت های افراد در برابر انواع پویایی هافرهنگ سبب می شود که ورود انواع تکنولوژی ها و فرهنگ غالب بر آن ها و رفتارهای ناشی از آن در جوامع به تاخیر بیا فتد و نیز به تبع آن ورود و گسترش انواع دانش های تخصصی و رفتارها و عمل های مبتنی بر این دانش ها نیز با شک ها و تردیدهایی رو در رو باشد. این موضوع ضمن افزایش انواع شکاف فرهنگی در سطح جامعه پرداخت تخصصی به روابط عمومی ها را مورد انتقادهای متفاوتی قرار می دهد. تعریف متفاوت از تعاملات درساحت قدیمی فرهنگ با تعریف موجود در ساحت پویا شده تر آن، گاه عملیات مترتّب توسط روابط عمومی ها را با نقدها و استهزایی عامدانه روبرو می سازد که این امر خود سبب ایستایی عملیات در روابط عمومی ها و عدم دستیابی سریع به توسعه در این ارگان می شود.

گروه های مرجع علمی و آکادمیک و یا افراد متخصص دارای تجارب مفید در این شرایط انتقادی نقش کمرنگ تری را در پویایی و تعریف عملیات کلی بر روابط عمومی ها مبتنی برنیاز جامعه و آنالیزهای علمی به عهده می گیرند و روابط عمومی ها بیشتر در اختیار افرادی است که تابع قدرت های متفاوت موجود در سطوح مختلف جامعه است و مدیریت تکنولوژیک نیز از عملیات متناسب در این ساحت برخوردار نیستند. این امر نیز یکی از دلایل مهم در سد راه توسعه روابط عمومی ها در کشورهای درحال توسعه محسوب می شود.

عدم پرداخت متخصصانه و عاملانه به موضوعات مرتبط با روابط عمومی ها همگام با ضعف ساختار اداری و ضعف های بر شمرده ی دیگر سبب می شود که  در روابط عمومی ها درحوزه های نظر و عمل مربوط به فعالیت ها و عملیات مفروض مترتّب عدم پرداخت نظام مند به وقوع بپیوندد. بدیهی است وقتی عدم پرداخت نظام مند دارای مبانی علمی پرداخت به موضوع در روابط عمومی ها وجود داشته باشد، تعاملات وارتباطات که در اساس بر هدایت و ایجا د و بسط و گسترش؛ نیازمند نظم دلخواه و دقت های علمی است، شکل و وجه دقیقی به خود نمی گیرند و این موضوع خود درتوسعه نیافتگی و فعالیت غیر حرفه ای حاکم بر روابط عمومی های کشورهای درحال توسعه اثرگذار است.

وجود آرمان خواهی های مفرط و عمل به تعاریف توسعه ی مطرح ازجانب سایر جوامع نیز به دلیل عدم انطباق وضعیت واقعی با وضعیت آرمانی و یا عدم انطباق ویژگی ها و ظرفیت های جامعه با خواست ها سبب می شود که روابط عمومی ها در حوزه های مختلف از عملیات تخصصی به موضوعات مربوط به نقش ها و وظایف بازمانند. آرمان خواهی مفرط سبب بروز انواع رمانتیسم های سیاسی- اجتماعی است و این امر همان گونه که گفته شد در وضعیت گیری روابط عمومی ها برای عملیا ت معیّن خود تأثیرات منفی دارد.

آرمان خواهی و عدم پرداخت تخصصی همراه با ضعف ساختار اداری و ساحت علم در جوامع در حال توسعه درگیردوره ی گذار و وجود دوره ی گذار جمعیتی، جامعه را از دستیابی مطلوب به انتظارات و توقعات و برآوری آن ها با توجه به ترکیبات جمعیتی و اجتماعی باز می دارد و این عدم دستیابی به انتظارات و توقعات ترکیبات غالب جمعیتی و اجتماعی به روابط عمومی ها در تعاریف عملیات مناسب برآوری تعاملات و گسترش ارتباطات آسیب های جدی می رساند.

عدم دقت دربرآوری نیازهای جوامع براساس نیاز ترکیبات جمعیتی و اجتماعی خود سبب بروز انواع بی اطمینانی ها و بی اعتمادی ها در جامعه می شود و این امرنیز از دلایل مهم سد راه ارگان های مختلف و به ویژه روابط عمومی ها به عنوان ارگان برآوری خواست های تعاملاتی و ارتباطی است.

انواع بدبینی های اپیدمیک و بدگمانی های موجود در سطح جامعه همراه با ضعف نظارت های اجتماعی و دقت در دریافت منافع فردی و گروهی به جای منافع عمومی همگام باعدم شناخت از توقعات و انتظارات ترکیبات جمعیتی و اجتماعی غالب سبب عدم رهیافت به شناختو تعریف مشترک درحوزه ی ارتباطات و تعاملات محسوب می شود. عدم رهیافت به شناخت در مفاهیم گوناگون به ویژه حوزه های تعاملاتی و ارتباطاتی در سطوح، انواع و حیطه های گوناگون حوزه ی عملیات افراد و سازمان ها را در ارگان ها ی متفاوت با چالش هایی روبرو می سازد و تعاملات و ارتباطات وضعیتی مطلوب به خود نمی گیرند و در نتیجه روابط عمومی ها از توسعه ی مطلوب باز می مانند.

عدم تعریف دقیق نقش ها و انتظارات و مطالبات افراد و کلیت اجتماع در حوزه ی ساختاری و نظام غالب بر آن از هم یا سعی در عدم فهم مناسب به نفع خود نیز کارکرد روابط عمومی ها را دچار چالش می سازد به گونه ای که روابط عمومی ها بدون شناخت نقش خود، انتظارات و مطالبات، در برابر افرادی که آن ها هم شناخت از نقش، انتظارات و مطالبات سازمان های متعامل را ندارند، عاجز از دستیابی به تعاریف معیّن گسترش دهنده ی مناسب تعاملات و ارتباطات با توجه به مناسبات معیّن هم مسیر با دریافت اهداف کلی جامعه، می مانند. این امر نیز از دلایل عدم دستیابی توسعه در روابط عمومی هاست.

تمامی موضوعات یاد شده هر کدام به تنهایی تحت تأثیر تضادهای موجود در تعارض سنت و مدرنیته است. تضاد سنت و مدرنیته در جوامع در حال توسعه در گونه ها ی گوناگون خود، پرداخت های علمی و تخصصی را در رفع و رجوع موضوعات مختلف دچار بحران و چالش های عمیقعملیاتی می سازد. تضاد سنت و مدرنیته باعث گسترش انواع آنومی های شناختی، پارادوکس های موجود و ضعف های برآمده از آن است. تضاد سنت و مدرنیته حتّا تعاریف علمی روابط عمومی ها را نیز در روند انتقال و دریافت فهم دچار مشکل می سازد.

همراه تمام این دلایل بر شمرده بعضی از خصایص کشورهای در حال توسعه مانند عدم علاقه مندی بهکارگروهی و کار کارگاهی، ناتوانی ها درحوزه ی سیاست جهانی به دلیل پایین بودن جایگاه اعتباری این جوامع، تفاوت های ملحوظ در جامعه در فهم خواست ها تحت تأثیر پارادوکس ها و سیاست های جهانی کشورهایی نیز که، چینش و موضع گیری عملیاتی را به نفع خود و به ضررسایر جوامع به عمل می آورند، ضعف انواع مشارکت های اجتماعی، قوم مداری های غالب، قیاس های ناآگاهانه و از موضع پایین دستی با سایر جوامع، کاهش انواع غرور ملّی، اراده ی ملّی، سطح تعلق خاطر سرزمینی، ضعف در جذب و حفظ متخصصین و نخبگان واقعی علمی، وجود پوپولیسم های مطرح و پلورالیسم های غالب اجتماعی و فرهنگی، ضعف نظام های حاکم و دیکتاتوری های حاکم در قاطبه ی این کشور ها، خود بیگانگی، برتر بینی سایرین، خود کامگی های ناشی از سنت ها و عواملی ازاین دست نیز روابط عمومی ها را از رهیافت به انواع توسعه ها باز می دارند.

برقراری حاکمیت دمکراتیک، بهره مندی از ظرفیت های فرهنگی و اقدام جدی در نیل به تعاریف از توسعه های بومی محور، دقت در ظرفیت ها و ویژگی های جامعه با تقویت روح ملّی گرایی و تقویت انواع مشارکت های اجتماعی همگام با پرداخت تخصصی به موضوعات مختلف می تواند در رفع موانع احتمالی توسعه ی روابط عمومی های جوامع درحال توسعه تأثیر داشته باشد.*

*برای مطالعه بیشتر رجوع شود به مجموعه کتاب های مدیریت فرهنگ و فرهنگ مدیریت مدیران فرهنگ و مدیران امور فرهنگی تألیف جناب علامه دکتر موسی الرضا طایفی اردبیلی